۱-اثر بر روی رشد و نمو کودکان
مصرف سیگار مادر باردار ،باعث قرار گرفتن جنین وی در معرض دود سیگار می شود و سموم دود سیگار و قلیان از راه جفت به جنین منتقل و باعث کاهش وزن تولد جنین می شود.همچنین اگر مادر سیگاری غیرفعال باشد،باز در جنین وی عوارضی همچون کاهش رشد و کاهش وزن هنگام تولد می شود،اگر چه شدت کمبود وزن کمتر از جنین مادر سیگاری فعال می باشد.

همچنین نشان داده شده است که اثر دود سیگار و قلیان بر روی جنین می تواند علاوه بر تأخیر رشد داخل رحمی ،بر روی نمو عصبی-روانی جنین هم تأثیر منفی بگذارد.اجزائی از دود سیگار و قلیان که این عوارض را ایجاد می کنند احتمالاً مونوکسید کربن و نیکوتین هستند.

از دیگر عوارض وابسته به دود سیگار و قلیان ،اختلال تکامل در جنین و ناهنجاری های مادرزادی هستند.برخی مطالعات رابطه مصرف سیگار و قلیان پدر و ناهنجاری های مادرزادی در جنین را نشان داده اند.به علاوه دود سیگار و قلیان می تواند باعث تولد نوزاد نارس شود.مصرف سیگار و قلیان در دوران بارداری با عوارضی از جمله سقط خود بخود و جفت سرراهی یا کنده شدن جفت همراه است.

۲-سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار(SIDS)
این واقعه به مرگ غیر منتظره شیرخوار با ظاهر سالم در حین خواب اطلاق می شود.گرچه مصرف دخانیات توسط مادر در دوران بارداری می تواند با مرگ ناگهانی شیرخوار همراه باشد،کشیدن سیگار و قلیان بعد از دوران بارداری ،همین طور مصرف دخانیات توسط پدر و دیگر افراد خانواده نیز می توامد این مشکل را ایجاد کند.

۳- بیمار یهای بدخیم
قرار گرفتن در معرض دود دخانیات از جمله مصرف سیگار و قلیان توسط مادر در دوران بارداری به عنوان یک عامل خطر عمده برای بیماری های بدخیم از جمله سرطان خون یا لوسمی در سنین بعدی در فرزند او محسوب می شود.بنزن موجود در دود سیگار و قلیان می تواند باعث ایجاد لوسمی در افراد غیر سیگاری شود که در معرض دود دخانیات قرار دارند.همچنین استنشاق دود سیگار و قلیان می تواند باعث افزایش بیماری بدخیم بافت لنفاوی موسوم به لنفوم در کودکان شود.

مطالعات مختلف رابطه ی سرطان ریه در بزرگسالی با استنشاق دود دخانیات در کودکی را نشان داده اند.گرچه شدت تماس افراد سیگاری ثانویه با مواد سرطان زای دود سیگار کمتر از افراد سیگاری فعال است،اما از آنجا که تماس با دود سیگار و قلیان در محیط بسیار زود تر از افراد در معرض دود دخانیات شروع می شود و ممکن است از اوایل تولد وجود داشته باشد،بنابراین افراد سیگاری غیرفعال دوره ی طولانی تری با دود دخانیات تماس دارند.در مجموع ،یافته های پژوهش های مختلف ،رابطه قرار گرفتن در معرض دود دخانیات با سرطان ریه را نشان داده اند.

۴-بیماری های دستگاه تنفس تحتانی
شیرخوارانی که والدین سیگاری یا قلیانی دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر بیماری های دستگاه تنفس تحتانی قرار دارند .از جمله افزایش معنی دار در ابتلا به برونشیت ،ذات الریه یا پنومونی و برونشیولیت در سال اول زندگی پیدا می کنند .احتمالاً این حالت به دلیل تشدید علائم این بیماری های عفونی است تا اینکه دود سیگار به طور مستقیم در ایجاد این بیماری ها آنها نقش داشته باشد.

والدین در هر فاصله‌ای از کودکان خود سیگار بکشند، سلامت آنها را به خطر می‌اندازند

تماس با دود دخانیات در دوران جنینی می تواند با ایجاد تغییراتی بر روی راه های هوائی در افزایش خطر بیماری های دستگاه تنفس تحتانی موثر باشد.به طور تقریبی اگر هر کدام از والدین دخانیات مصرف کنند، ۵۰ درصد شانس ابتلا به بیماری های تنفس تحتانی در فرزندشان افزایش می یابد.به علاوه خطر ایجاد بیماری های دستگاه تنفس تحتانی به مقدار دود سیگار موجود در محیط نیز بستگی دارد.همچنین قرار گرفتن در معرض دود سیگار می تواند با عث افزایش احتمال ایجاد عفونت های تنفسی و سرفه های شبانه کودکان شود.

۵-سایر علائم بیماری های تنفسی
در فرزندان افراد مصرف کننده دخانیات، احتمال سرفه های مزمن،احتقان و خس خس سینه افزایش می یابد .اگر هر دوی والدین سیگاری باشند،بیشترین میزان خطر برای فرزندشان وجود دارد .این علائم تنفسی و بیماری های تنفسی در شیرخوارانی که مدت بیشتری را با والدین خود می گذرانند بیشتر است.

۶-آسم
تماس با دود دخانیات می تواند باعث بروز و تشدید علائم بیماری آسم شود که شاید به علت افزایش تعداد عفونت های تنفس تحتانی در اوایل کودکی یا به دلیل التهاب سلول ها ی اپی تلیوم مجاری هوائی باشد.اگر مادر باردار دخانیات مصرف کند ،و به این وسیله جنین او در معرض دود قرار گیرد،سموم موجود در دود دخانیات می تواند بر روی نمو ریه تأثیر گذاشته و خطر آسم را افزایش دهد و همچنین باعث کاهش عمل تهویه ریوی بلافاصله بعد از تولد شود.همچنین تماس با دود دخانیات در دوران کودکی می تواند باعث افزایش احتمال شروع بیماری آسم در دوران بزرگسالی شود.

۷-تأثیر دود سیگار و قلیان بر تکامل ریه
در طی دوران کودکی،افزایش عملکرد ریه کم و بیش به موازات افزایش طول قد پیش می رود.مصرف دخانیات توسط والدین اثر بازدارنده ای بر روی رشد و کارکرد ریه در دوران کودکی اعمال می کند.همچنین تماس با دود سیگار و قلیان در دوران کودکی باعث کاهش جریان بازدمی هوا تا حدود ۲۷-۲۵ درصد می شود.

تماس با دود دخانیات می تواند باعث بروز و تشدید علائم بیماری آسم شود

مصرف دخانیات توسط مادر باردار و همچنین قرار گرفتن او در معرض دود سیگار و قلیان می تواند،تا مدت ها بعد باعث افزایش تعداد عفونت های تنفسی حاد در فرزند او شود.قرار گرفتن در معرض دود سیگار و قلیان همچنین به عنوان یک عامل خطر در بروز بیماری های مننگوکوکی و سل در کودکان کم سن و سال شناخته شده است.

۸-عوارض تنفسی مزمن ناشی از دود سیگار و قلیان
در هوای بازدمی تنفس افراد در معرض دود سیگار و قلیان همان عوامل التهابی که عامل پاسخ التهابی راه های هائی افراد سیگاری است و در دراز مدت باعث ایجاد بیماری های انسدادی مزمن ریه می شود کشف شده اند.

مطالعات نشان داده شده که در بزرگسالان قرار گرفتن در معرض دود سیگار و قلیان ممکن است باعث تشدید علائم حاد تنفسی و افزایش عوارض بیماری شود.

استنشاق دود سیگار و قلیان در بزرگسالان با کاهش چندین معیار کارکرد ریوی همراه است،اما این حالت دستگاه تنفسی کودکان را بیشتر از بزرگسالان تحت تأثیر قرار می دهد.

دود سیگار و قلیان می تواند باعث التهاب بینی و سینوس ها یا رینوسینوزیت مزمن شود و پیش آگهی افراد در معرض دود سیگار و قلیان بعد از عمل جراحی برای این حالت هم بدتر از افراد غیر سیگاری بوده است.دود سیگار و قلیان باعث افزایش تعداد دفعات ابتلا به سرماخوردگی و همچنین باعث افزایش طول دروه سرماخوردگی می شود.

۹-تأثیر دود سیگار و قلیان بر روی بیماری های گوش میانی
در بسیاری از مطالعات نشان داده شده که التهاب عود کننده گوش میانی به طور شایع در کودکانی که در معرض دود دخانیات قرار دارند اتفاق می افتد.قرار گرفتن در معرض دود دخانیات همچنین خطر جمع شدن مایع در گوش میانی و اوتیت مزمن گوش میانی را افزایش می دهد.

۱۰-عوارض دندانی
تماس با دود سیگار و قلیان  با افزایش خطر پوسیدگی دندان ها در کودکان همراه است.مطالعات نشان داده که افزایش سطح کوتینین خون در اثر قرار گرفتن در معرض دود سیگار با پوسیدگی دندان های شیری همراه بوده است.

۱۱-بیماری های قلبی- عروقی
رابطه علت و معلولی بین مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود آن با بیماری های شریان های عروق کرونر قلب(کشنده یا غیر کشنده) نشان داده شده است.خطر ابتلا به این بیماری ها با  افزایش تعداد و طول مدت سیگار کشیدن فرد افزایش می یابد و با ترک سیگار رو به کاهش می گذارد.

۱۲-اختلالات جدار رگ ها و چربی های خون
قرار گرفتن در معرض دود سیگار و قلیان همچنین باعث اختلال فعالیت آندوتلیوم عروق می گردد،بنابراین کودکان در معرض دود دخانیات به طور ناخواسته در معرض روند تسریع یافته بروز و پیشرفت تصلب شرائین قرار می گیرند.نکته قابل توجه در این رابطه ،غیرقابل برگشت بودن این عوارض و اثر تجمعی قرار گرفتن در معرض دود سیگار و قلیان با سایر عوامل خطرزای تصلب شرائین است.علاوه بر مصرف دخانیات،وجود دود سیگار در محیط هم بر روی سطح چربی های خون و وازودیلاسیون وابسته به آندوتلیوم تأثیرگذار است.به علاوه در فرزندان نوجوان افراد مصرف کننده دخانیات سطح چربی مفید HDL-C کاهش می یابد.

۱۳-رابطه دود دخانیات و بیماری های آلرژیک
در افراد مصرف کننده دخانیات،سطح ایمونوگلبولین Eافزایش می یابد.در افراد در معرض دود دخانیات و فامیل درجه یک آنها نیز این افزایش مشاهده شده است بنابراین با وجود قوی بودن زمینه ژنتیکی در بیماری های آتوپی،آسم و آلرژی،نقش عوامل محیطی از جمله دود سیگار و قلیان در بروز این بیماری ها را نباید نادیده گرفت.

۱۴-اثر دود دخانیات بر روی طول عمر
قرار گرفتن در معرض دود دخانیات باعث کاهش طول عمر می شود.اما ترک سیگار و قلیان این خطر را به نصف می رساند.بر اساس یافته های پژوهش های مختلف ،مصرف دخانیات و یا قرار گرفتن در معرض دود آنها باعث افزایش مرگ و میر و کاهش طول عمر می شود.

۱۵-عوارض عصبی-روانی دود دخانیات
دود سیگار و قلیان باعث ایجاد و تشدید افسردگی می شود.دود سیگار و قلیان بر روی تکامل کودکان تأثیر منفی می گذارد و باعث تأخیر در تکامل طبیعی شیرخوار می شود.مصرف دخانیات توسط مادر  در دوران بارداری ،با افزایش احتمال تومورهای سیستم اعصاب مرکزی در کودکان همراه است،این عوارض وابسته به مقدار مصرف سیگار و مدت قرار گرفتن در معرض دود آن هستند.

۱۶-تأثیر دود دخانیات بر روی دستگاه گوارش
دود سیگار و قلیان می تواند باعث ایجاد و تشدید بازگشت محتویات معده به مری یا ریفلاکس شود.دود سیگار موجود در محیط می تواند در ایجاد و تشدید قولنج شیرخواران یا کولیک نقش داشته باشد.دود دخانیات عامل مهمی در بروز و تشدید گاستریت و زخم های پپتیک می باشد.

منبع:رسانه کودک